Каптуровые суды Великого княжества Литовского
DOI:
https://doi.org/10.21638/spbu14.2020.216Аннотация
После смерти последнего представителя рода Ягеллонов, Сигизмунда Августа, большинство шляхетских судов, действовавших от имени монарха, приостановили деятельность. Появившийся пробел был восполнен шляхтой путем создания в поветах и воеводствах конфедераций, которые легли в основу выбора последующих депутатов в каптуровые суды. Они функционировали в Речи Посполитой в 1572–1764 гг., состояли из бывших придворных чиновников и представителей шляхты, а их административным центром были главным образом замки. Правовую основу вынесенных решений составлял универсальный обязательный закон. Материально-правовая юрисдикция каптуровых судов касалась преимущественно уголовных и налоговых вопросов, а также вопросов лишения собственности. Они судили как шляхту, так и священнослужителей, евреев, крестьян и даже мещан и солдат. Их деятельность сопровождалась довольно многочисленными инцидентами. Несмотря на это, каптуровые суды ускорили процесс отправления правосудия в период бескоролевья, что было достигнуто благодаря более короткому времени процесса и одноинстанционности. Внедрение процедурных улучшений имело большое значение для государства, лишенного короля. Неэффективность судебной системы в период значительного роста преступности привела бы к анархии. В ходе разбирательства в каптуровых судах применялись пытки. С 1632 г. споры, возникавшие в ходе элекционного сейма, разрешались генеральным каптуровым судом, состоявшим из маршалов, 3 сенаторов и 12 представителей Малопольской, Великопольской провинций и Великого княжества Литовского. Его задачей было прежде всего судить за преступления, совершенные шляхтой, которая прибывала в окрестности Варшавы для личного участия в выборах короля. Генеральный каптуровый суд чаще всего выносил решения в Варшавском замке.
Ключевые слова:
Великое княжество Литовское, шляхетский сеймик, постановление шляхетского сеймика, каптуровый суд, конвокационный сейм, элекционный сейм, бескоролевье, генеральный каптуровый суд
Скачивания
Данные скачивания пока недоступны.
Библиографические ссылки
Архивные источники
Институт истории Российской академии наук (ИИ РАН), Санкт-Петербург, Россия
ИИ РАН, fond 52, Коллекция П. Н. Доброхотова, опись 2, картон 14, номер 3/70/1, л. 1–2.
Нацыянальны Гістарычны Архіў Беларусі (НГАБ), Минск, Беларусь
НГАБ, рукопись, фонд 1705, вопіс 1, д. 15, л. 5, 138.
НГАБ, рукопись, фонд 1870, вопіс 1, д. 2, л. 428 об.
НГАБ, рукопись, фонд 1870, вопіс 1, д. 3, л. 93.
НГАБ, рукопись, фонд 1875, вопіс 1, д. 1, л. 51–51 об., 61, 415–415 об., 684, 725, 756.
Российская национальная библиотека (РНБ), Санкт-Петербург, Россия
РНБ, рукопись, Собрание автографов П. П. Дубровского, фонд 971, авт. 126, номер 14, л. 37–37 об.
РНБ, рукопись, Собрание автографов П. П. Дубровского, фонд 971, авт. 126, номер 17, л. 45–45 об.
РНБ, рукопись, Собрание автографов П. П. Дубровского, фонд 971, авт. 133, номер 38, л. 117.
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie (AGAD), Варшава, Польша
AGAD, рукопись, Archiwum Radziwiłłów, dział II, numer 93, k. 9.
AGAD, рукопись, Archiwum Radziwiłłów, dział II, numer 1046, k. 1–2.
AGAD, рукопись, Archiwum Radziwiłłów, dział II, numer 1050, k. 1.
AGAD, рукопись, Archiwum Radziwiłłów, dział II, numer 1051, k. 1, 2, 3.
AGAD, рукопись, Archiwum Radziwiłłów, dział II, numer 1052, k. 2.
AGAD, рукопись, Archiwum Radziwiłłów, dział II, numer 1063, k. 1.
AGAD, рукопись, Archiwum Radziwiłłów, dział II, numer 1226, k. 1.
AGAD, рукопись, Archiwum Radziwiłłów, dział II, numer 1545, k. 1–2
AGAD, рукопись, Archiwum Radziwiłłów, dział II, numer 1554, k. 11.
AGAD, рукопись, Archiwum Radziwiłłów, dział II, numer 1812, k. 2.
Archiwum Narodowe w Krakowie (ANK), Краков, Польша
ANK, рукопись, Zbiór Rusieckich, sygnatura 155, k. 211.
Archiwum Państwowe w Łodzi (APL), Лодзь, Польша
APL, рукопись, Archiwum rodziny Bartoszewiczów, sygnatura 251, k. 647.
Biblioteka Narodowa w Warszawie (BN), Варшава, Польша
BN, рукопись, Biblioteka Ordynacji Zamojskiej, sygnatura 931, k. 159–160, 166 v.–167, 192–193, 196–196 v., 209–209 v., 210 v., 215.
Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie(BPAUiPAN), Краков, Польша
BPAUiPAN, рукопись, sygnatura 365, k. 237 v.–238.
BPAUiPAN, рукопись, sygnatura 370, k. 118.
BPAUiPAN, рукопись, sygnatura 6121, k. 63, 67 v.
Biblioteka Polskiej Akademii Nauk w Kórniku (BK), Курник, Польша
BK, рукопись, sygnatura 398, k. 108.
BK, рукопись, sygnatura 1537, k. 81.
Lietuvos Mokslų Akademijos Vrublevskių Biblioteka (LMAB), Вильнюс, Литва
LMAB, рукопись, fondas 9, nr. 3355, k. 1 v.–2.
LMAB, рукопись, fondas 20, nr. 2643, k. 6.
LMAB, рукопись, fondas 16, nr. 112, k. 148 v.
LMAB, рукопись, fondas 16, nr. 128, k. 120 v.
LMAB, рукопись, fondas 20, nr. 911, k. 1 v.
Lietuvos Valstybės Istorijos Archyvas (LVIA), Вильнюс, Литва
LVIA, рукопись, fondas 8, ap. 1, nr. 47, k. 450 v., 451 v.
LVIA, рукопись, fondas 8, ap. 1, nr. 2198, k. 5, 14–15.
LVIA, рукопись, fondas 8, ap. 1, nr. 2198, k. 14, 20.
LVIA, рукопись, fondas 8, ap. 1, nr. 2200, k. 19.
LVIA, рукопись, fondas 8, ap. 1, nr. 2201, k. 26.
LVIA, рукопись, fondas 8, ap. 1, nr. 2202, k. 26.
LVIA, рукопись, fondas 21, ap. 1, nr. 9, k. 190.
LVIA, рукопись, fondas 21, ap. 1, nr. 34, k. 256.
LVIA, рукопись, fondas 128, ap. 2, nr. 1, k. 177.
Vilniaus Universiteto Biblioteka (VUB), Вильнюс, Литва
VUB, рукопись, fondas 7, Trakų vaivadijos kapturinio teismo knyga 1668–1697, k. 163 v.–164, 577, 610.
VUB, рукопись, fondas 7, Trakų žemės teismo 1668–1675 m. aktų knyga, k. 546.
VUB, рукопись, fondas 7, Žemaičių kaptūrinis teismas 1674, k. 36.
VUB, рукопись, fondas 7, Žemaičių koptūrinio teismo 1669 m. aktų knyga, k. 151.
VUB, рукопись, fondas 7, Žemaičių žemės teismo knyga 1674, k. 5.
VUB, рукопись, fondas 7, Žemaičių žemės 1675 metų byla (kaptūrinis teismas), k. 131, 414, 508–509 v.
VUB, рукопись, fondas 67, Valdos dovanojimo dokumentai, k. 8.
Библиография
Антановіч, Зінаіда. 2011. «Гарадзенскі каптуровы суд у XVII–XVIII стст.». Гарадзенскі палимпсест 2010. Дзяржаўныя і сацыяльныя структуры, XVI–XX стст. Пад рэд. А. Ф. Смаленчука, Н. У. Сліж, 57–83. Мінск: Зміцер Колас.
Бедрій, Мар’ян. 2014. Копні суди на українських землях у XIV–XVIII ст.: історико-правове дослідження. Львів: Галицький друкар.
Гудавичюс, Едвардас. 2006. «Жигимантас Аугустас». Великие Князья Литовские (XIII–XVIII вв.). Витаутас Спечюнас peд., 124. Вильнюс: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas.
Лаппо, Иван И. 1911. Великое княжество Литовское во второй половине XVI столетия: литовско-русский повет и его сеймик. Юрьевь: Типография К. Маттисена.
Любавский, Матвей К. 1901. Политический строй Польши после Люблинской унии. Москва: Типо-литография Ю. Венер.
Мацук, Андрэй. 2013. «Барацьба за перавагу ў навагрудскім каптуровым судзе 1733 г.». Люлзі і ўлада навагрудчыны: гісторыя ўзаемадзеяння. Зборнік навуковых армыкулаў, 208–217. Мінск,Інстытут гісторыі НАН Беларусі.
Радаман, Андрэй, 2012. «Удзел шляхты ў падтрыманні правапарадку на тэрыторыі Новагародскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага ў другой палове XVI ст.».95 лет милиции Беларуси: мат-лы республиканской науч.-практ. конф., 115–124. Минск, Академия МВД.
Старченко, Наталя. 2009. «Каптуровий суд першого безкоролів’я крізь призму скарг (1572–1574)». Український археографічний щорічник 16/17: 265–283.
Шаланда, Аляксей. 2012. «Гродскі суд Гарадзенскаго павета ВКЛ у другой палове XVI–XVII ст. Частка II: Функцыянаванне гарадзенскага суда ў перыяд першых бескаралеўяў у 1572–1576 гг.». Гарадзенскі палімсест 2011. Асоба, грамадства, дзяржава. XV–XX стст. Пад рэд. А. Ф. Смаленчука, Н. У. Сліж., 112–134. Мінск: Зміцер Колас.
Abramski, Andrzej. 1984. “Sądy kapturowe ostatniego bezkrólewia (1763–1764)”. Dawne sądy i prawo, red. Adam Lityński, 30–50. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Abramski, Andrzej. 1986. “Postępowanie przed sądami kapturowymi koronnymi w XVII i XVIII wieku”. Studia Iuridica Silesiana 11: 36–59.
Abramski, Andrzej. 1987. “Sąd kapturowy generalny. Z dziejów wymiaru sprawiedliwości podczas bezkrólewi w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku”. Przegląd Prawa i Administracji 23: 201–210.
Abramski, Andrzej, Andrzej Huras. 2010. Sądy kapturowe (1572–1764): studium z dziejów sądownictwa i prawa sądowego podczas bezkrólewi w Rzeczypospolitej Szlacheckiej. Sosnowiec: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Inżynierii Bezpieczeństwa i Ekologii.
Balzer, Oswald. 1885. “Początek sądów kapturowych”. Ateneum. Pismo Naukowe i Literackie t. 2, 146–158. Warszawa: H. Benni.
Bartoszewicz, Julian. 1881. “Księga kapturów rzeczyckich”. Studja historyczne i literackie, t. 2, 28–49. Kraków: K. Bartoszewicz.
Bielski, Jan. 1873. Widok królestwa polskiego, czyli najważniejsze wiadomości o wewnętrznych i zewnętrznych sprawach dawnej Rzeczypospolitej. Poznań: T. H. Daszkiewicz.
Chrapowicki, Jan Antoni. 1988. Diariusz. Cz. 2: lata 1665–1669, red. Andrzej Rachuba, Tadeusz Wasilewski, 490–491. Warszawa: Pax.
Dzięgielewski, Jan. 2003. Sejmy elekcyjne, elektorzy, elekcje 1573–1674. Pułtusk: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
Gawron, Przemysław, Adam Moniuszko. 2010. “O Trybunale Koronnym w epoce Wazów. Uwagi na marginesie pracy Waldemara Bednaruka ‘Trybunał Koronny. Szlachecki sąd najwyższy w latach 1578–1794, ss. 330’”. Czasopismo Prawno-Historyczne 62(1): 395–425.
Gąsior, Ewa. 2017. Sejm konwokacyjny po śmierci Jana III Sobieskiego. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Hejdensztejn, Rajnold. 1857. Dzieje Polski od śmierci Zygmunta Augusta do roku 1594, t. 1. Petersburg: B. M. Wolff.
Kalinowski, Emil. 2016. “Aktywność polityczna szlachty podlaskiej podczas pierwszego bezkrólewia”. Kwartalnik Historyczny 123(2): 258.
Konieczna, Diana. 2008. “Wpływ sejmiku brzeskolitewskiego na działalność sądu kapturowego w okresie 1572–1764”. Studia Historyczno-Prawne. Księga poświęcona pamięci Profesora Jana Seredyki, red. Włodzimierz Kaczorowski, 177–187. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Konieczna, Diana. 2013. Ustrój i funkcjonowanie sejmiku brzeskolitewskiego w latach 1565–1763. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Korowicki, Alexander. 1826. Proces cywilny litewski. Wilno: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kutrzeba, Stanisław, Władysław Semkowicz. 1932. Akta unji Polski z Litwą. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, Towarzystwo Naukowe Warszawskie.
Kutrzeba, Stanisław. 1902. “Krakowskie sądy kapturowe”. Przegląd Prawa i Administracyi 27: 828–849.
Kutrzeba, Stanisław. 1903a. “Krakowskie sądy kapturowe (Ciąg dalszy)”. Przegląd Prawa i Administracyi 28: 39–55.
Kutrzeba, Stanisław. 1903b. “Krakowskie sądy kapturowe (Dokończenie)”. Przegląd Prawa i Administracyi 28: 161–179.
Lulewicz, Henryk. 2002. Gniewów o unię ciąg dalszy. Stosunki polsko-litewskie w latach 1569–1588. Warszawa: Neriton: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk.
Lulewicz, Henryk. 2004. “Funkcjonowanie sądownictwa szlacheckiego w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie pierwszych bezkrólewi (1572–1576)”. Z dziejów kultury prawnej: studia ofiarowane Profesorowi Juliuszowi Bardachowi w dziewięćdziesięciolecie urodzin, red. Anna Rosner, Roman Sobotka, Marek Wąsowicz, Andrzej Zakrzewski, 361–367.Warszawa: Liber.
Lulewicz, Henryk. 2006. Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego, t. 1: okresy bezkrólewia. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Łosowski, Janusz. 2015. “Akta sądów kapturowych”. Dyplomatyka staropolska, red. Tomasz Jurek, 302. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Macuk, Andrej. 2005. “Szlachta województwa nowogródzkiego wobec elekcji Stanisława Leszczyńskiego i Augusta III w 1733 r.” Przegląd Historyczny 96(1), 45–46. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa.
Matuszewicz, Marcin. 1986. Diariusz życia mego, t. 2: 1758–1764. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Medeksza, Stefan Frinciszek. 1875. Stefana Franciszka z Prószcza Medekszy Sekretarza Jana Kazimierza, Sędziego Ziemskiego Kowieńskiego księga pamiętnicza wydarzeń zaszłych na Litwie 1654–1668. Kraków: Wydawnictwa Komisji Historycznej Akademii Umiejętności w Krakowie.
Niezabitowski, Stanisław. 1998. Dzienniki 1695–1700. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Naworski, Zbigniew. 2004. Szlachecki wymiar sprawiedliwości w Prusach Królewskich (1454–1772). Organizacja i funkcjonowanie. Toruń: Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Orzelski, Świętosław. 1856. Bezkrólewia ksiąg ośmioro czyli dzieje Polski od zgonu Zygmunta Augusta roku 1572 aż do roku 1576, t. 2. Petersburg; Mohilew: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Pawiński, Adolf. 1978. Rządy sejmikowe w Polsce 1572–1795 na tle stosunków województw kujawskich. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Przyboś, Kazimierz red. 2009. “Diariusz konwokacyjej electionis 1668”. Diariusz sejmu konwokacyjnego 1668 roku, 11. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagellonica.
Pułaski, Franciszek. 1915. Opis 815 rękopisów Biblioteki Ordynacji Krasińskich. Warszawa: Fundusz Świdzińskich.
Rachuba, Andrzej. 2002. Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569–1763. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Radaman, Andrej. 2010. “Samorząd sejmikowy w powiatach województwa nowogródzkiego Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1565–1632”. Praktyka życia publicznego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVI–XVIII wieku: materiały XVIII konferencji Komisji Lituanistycznej przy Komitecie Nauk Historycznych PAN w dniach 22–23 września 2009 roku, red. Urszula Augustyniak, Andrzej Zakrzewski, 55–103. Warszawa: Instytut Historii PAN.
Radziwiłł, Albrycht Stanisław. 1980. Pamiętnik o dziejach w Polsce, t. 3: 1647–1656, red. Adam Przyboś, Roman Żelewski, 106. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Rembowski, Aleksander. 1893. Monarchizm elekcyjny i konfederacye w dawnej Polsce. Warszawa: Biblioteka Warszawska.
Rembowski, Aleksander. 2010. Konfederacja i rokosz. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
Sliesoriūnas, Gintautas. 2002. “Sejmiki nowogródzkie w okresie bezkrólewia 1696/97 r. a nadanie językowi polskiemu statusu urzędowego w Wielkim Księstwie Litewskim”. Między Zachodem a Wschodem: studia z dziejów Rzeczypospolitej w epoce Nowożytnej, red. Jacek Staszewski, Krzysztof Mikulski, Jarosław Dumanowski, 209–214. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Starczenko, Natalia. 2010. “Czy naprawdę szlachta wołyńska potrzebowała naprawy sądownictwa? Z doświadczenia pierwszych bezkrólewi”. Praktyka życia publicznego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVI–XVIII wieku: materiały XVIII konferencji Komisji Lituanistycznej przy Komitecie Nauk Historycznych PAN w dniach 22–23 września 2009 roku, red. Urszula Augustyniak, Andrzej B. Zakrzewski, 119–131.Warszawa: Instytut Historii PAN.
Sterling, Kazimierz. 1916. “O sądach elekcyjnych i kapturowych w Polsce”. Gazeta Sądowa Warszawska 38: 419–420.
Umiastowski, Tomasz. 1782. Sądowy Process czyli sposób prawowania się w Trybunale i we wszystkich subseliiach W. [ielkiego] Księstwa Litew.[skiego]. Poprawiony i znacznie pomnożony przydatkiem supplementu, w którym się zawiera Zbiór Konst.[ytucji] Novellae Legis od początku Panowania Nayiaśn.[iejszego] Stanisława Augusta, do ostatn.[iego] Seymu 1780. Tudzież Series Marszałków W. [ielkich] Tr[y]b[una]łu Gł.[ównego] W. [ielkiego ] X. [ięstwa] L. [itewskiego] z wyrażeniem znacznieyszych niektórych przypadków do Trybunałów stosujących się. Grodno: Drukarnia Jego Królewskiej Mości.
Walewski, Antoni. 1874. “Przedmowa”. Dzieje bezkrólewia po skonie Jana III, t. 1, I–XXXV. Kraków: Akademia Umiejętności.
Wisner, Henryk. 1989. “Sejmiki litewskie w czasach Zygmunta III i Władysława IV. Konwokacja wileńska oraz sejmiki przedsejmowe i relacyjne”. Miscellanea Historica-Archivistica, t. 3: Edward Potkowski, 54. Warszawa; Łódź: DIG.
Wisner, Henryk. 2008. Rzeczpospolita Wazów, t. 3: Sławne Państwo Wielkie Księstwo Litewskie. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Wiśniewski, Krzysztof. 2015. Urząd marszałkowski koronny w bezkrólewiach XVII–XVIII wieku (1632– 1736). Warszawa: Arx Regia. Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego.
Wójcicki, Kazimierz W. red. 1846. Pamiętniki do panowania Zygmunta III, Władysława IV i Jana Kazimierza, t. 1. Warszawa: Orgelbrand S.
Zakrzewski, Andrzej B. 2000. Sejmiki Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI–XVIII w. Ustrój i funkcjonowanie: sejmik trocki. Warszawa: Liber.
Zakrzewski, Andrzej B. 2013. Wielkie Księstwo Litewskie (XVI–XVIII w.). Prawo-ustrój-społeczeństwo. Warszawa: Campidoglio.
Zawisza, Krzysztof. 1862. Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy, wojewody mińskiego (1666–1721), red. Julian Bartoszewicz, 51. Warszawa: Gazety Polskiej.
References
Abramski, Andrzej. 1984. “Sądy kapturowe ostatniego bezkrólewia (1763–1764)”. Dawne sądy i prawo, red. Adam Lityński, 30–50. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Abramski, Andrzej. 1986. “Postępowanie przed sądami kapturowymi koronnymi w XVII i XVIII wieku”. Studia Iuridica Silesiana 11: 36–59.
Abramski, Andrzej. 1987. “Sąd kapturowy generalny. Z dziejów wymiaru sprawiedliwości podczas bezkrólewi w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku”. Przegląd Prawa i Administracji 23: 201–210.
Abramski, Andrzej, Andrzej Huras. 2010. Sądy kapturowe (1572–1764): studium z dziejów sądownictwa i prawa sądowego podczas bezkrólewi w Rzeczypospolitej Szlacheckiej. Sosnowiec: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Inżynierii Bezpieczeństwa i Ekologii.
Antanovich, Zinaida. 2011. “The Temporal (kapturovy) court of the Harodnia district in 17th–18th centuries”. Haradzenski palimpsest 2010. Dziarzhaunyia i satsyial’nyia struktury, XVI–XX stst, eds A. F. Smalenchuk, N. U. Slizh, 57–83. Minsk, Zmicier Kolas Publ. (In Belarusian)
Balzer, Oswald. 1885. “Początek sądów kapturowych”. Ateneum. Pismo Naukowe i Literackie t. 2, 146–158. Warszawa: H. Benni.
Bartoszewicz, Julian. 1881. “Księga kapturów rzeczyckich”. Studja historyczne i literackie, t. 2, 28–49. Kraków: K. Bartoszewicz.
Bedrii, Mar’ian. 2014. The Kopnyy courts on Ukrainian territories in 14th–18th centuries: a historical and legal research. L’viv: Halyts’kyi drukar Publ.(In Ukranian)
Bielski, Jan. 1873. Widok królestwa polskiego, czyli najważniejsze wiadomości o wewnętrznych i zewnętrznych sprawach dawnej Rzeczypospolitej. Poznań: T. H. Daszkiewicz.
Chrapowicki, Jan Antoni. 1988. Diariusz. Cz. 2: lata 1665–1669, red. Andrzej Rachuba, Tadeusz Wasilewski, 490–491. Warszawa: Pax.
Dzięgielewski, Jan. 2003. Sejmy elekcyjne, elektorzy, elekcje 1573–1674. Pułtusk: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
Gawron, Przemysław, Adam Moniuszko. 2010. “O Trybunale Koronnym w epoce Wazów. Uwagi na marginesie pracy Waldemara Bednaruka ‘Trybunał Koronny. Szlachecki sąd najwyższy w latach 1578–1794, ss. 330’”. Czasopismo Prawno-Historyczne 62(1): 395–425.
Gąsior, Ewa. 2017. Sejm konwokacyjny po śmierci Jana III Sobieskiego. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Hejdensztejn, Rajnold. 1857. Dzieje Polski od śmierci Zygmunta Augusta do roku 1594, t. 1. Petersburg: B. M. Wolff.
Kalinowski, Emil. 2016. “Aktywność polityczna szlachty podlaskiej podczas pierwszego bezkrólewia”. Kwartalnik Historyczny 123(2): 258.
Konieczna, Diana. 2008. “Wpływ sejmiku brzeskolitewskiego na działalność sądu kapturowego w okresie 1572–1764”. Studia Historyczno-Prawne. Księga poświęcona pamięci Profesora Jana Seredyki, red. Włodzimierz Kaczorowski, 177–187. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Konieczna, Diana. 2013. Ustrój i funkcjonowanie sejmiku brzeskolitewskiego w latach 1565–1763. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Korowicki, Alexander. 1826. Proces cywilny litewski. Wilno: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kutrzeba, Stanisław, Władysław Semkowicz. 1932. Akta unji Polski z Litwą. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, Towarzystwo Naukowe Warszawskie.
Kutrzeba, Stanisław. 1902. “Krakowskie sądy kapturowe”. Przegląd Prawa i Administracyi 27: 828–849.
Kutrzeba, Stanisław. 1903a. “Krakowskie sądy kapturowe (Ciąg dalszy)”. Przegląd Prawa i Administracyi 28: 39–55.
Lappo, Ivan I. 1911. The Lithuanian Grand Duchy in the second half of the 16th century: Lithuanian — Russian powiat and it’s sejmik. Iur’ev, K. Mattisen Publ. (In Russian)
Liubavskii, Matvei K. 1901. Political order of Poland after Union of Lublin. Moscow, Iu. Vener Publ. (In Russian)
Lulewicz, Henryk. 2002. Gniewów o unię ciąg dalszy. Stosunki polsko-litewskie w latach 1569–1588. Warszawa: Neriton: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk.
Lulewicz, Henryk. 2004. “Funkcjonowanie sądownictwa szlacheckiego w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie pierwszych bezkrólewi (1572–1576)”. Z dziejów kultury prawnej: studia ofiarowane Profesorowi Juliuszowi Bardachowi w dziewięćdziesięciolecie urodzin, red. Anna Rosner, Roman Sobotka, Marek Wąsowicz, Andrzej Zakrzewski, 361–367.Warszawa: Liber.
Lulewicz, Henryk. 2006. Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego, t. 1: okresy bezkrólewia. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Łosowski, Janusz. 2015. “Akta sądów kapturowych”. Dyplomatyka staropolska, red. Tomasz Jurek, 302. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Macuk, Andrej. 2005. “Szlachta województwa nowogródzkiego wobec elekcji Stanisława Leszczyńskiego i Augusta III w 1733 r.” Przegląd Historyczny 96(1), 45–46. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa.
Matsuk, Andrei. 2013. “The struggle for dominance in Novgorod Kaptur court in 1733”. Liulzi i ulada navahrudchyny: historyia uzaemadzeiannia. Zbornik navukovykh armykulau, 208–217. Minsk, Іnstytut gіstoryі NAN Belarusі Publ. (In Belarusian)
Matuszewicz, Marcin. 1986. Diariusz życia mego, t. 2: 1758–1764. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Medeksza, Stefan Frinciszek. 1875. Stefana Franciszka z Prószcza Medekszy Sekretarza Jana Kazimierza, Sędziego Ziemskiego Kowieńskiego księga pamiętnicza wydarzeń zaszłych na Litwie 1654–1668. Kraków: Wydawnictwa Komisji Historycznej Akademii Umiejętności w Krakowie.
Niezabitowski, Stanisław. 1998. Dzienniki 1695–1700. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Naworski, Zbigniew. 2004. Szlachecki wymiar sprawiedliwości w Prusach Królewskich (1454–1772). Organizacja i funkcjonowanie. Toruń: Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Orzelski, Świętosław. 1856. Bezkrólewia ksiąg ośmioro czyli dzieje Polski od zgonu Zygmunta Augusta roku 1572 aż do roku 1576, t. 2. Petersburg; Mohilew: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Pawiński, Adolf. 1978. Rządy sejmikowe w Polsce 1572–1795 na tle stosunków województw kujawskich. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Przyboś, Kazimierz red. 2009. “Diariusz konwokacyjej electionis 1668”. Diariusz sejmu konwokacyjnego 1668 roku, 11. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagellonica.
Pułaski, Franciszek. 1915. Opis 815 rękopisów Biblioteki Ordynacji Krasińskich. Warszawa: Fundusz Świdzińskich.
Rachuba, Andrzej. 2002. Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569–1763. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Radaman, Andrej. 2010. “Samorząd sejmikowy w powiatach województwa nowogródzkiego Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1565–1632”. Praktyka życia publicznego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVI–XVIII wieku: materiały XVIII konferencji Komisji Lituanistycznej przy Komitecie Nauk Historycznych PAN w dniach 22–23 września 2009 roku, red. Urszula Augustyniak, Andrzej Zakrzewski, 55–103. Warszawa: Instytut Historii PAN.
Radaman, Andrei. 2012. “The participation of nobility in the maintenance of order in Novgorod voivodship of the Lithuanian Grand Duchy, in Russian and Samogitia ones in the second half of 16th century”.95 let militsii Belarusi: mat-ly respublikanskoi nauch.-prak. konf., 115–124. Minsk, Akademiia MVD Publ. (In Belarusian)
Radziwiłł, Albrycht Stanisław. 1980. Pamiętnik o dziejach w Polsce, t. 3: 1647–1656, red. Adam Przyboś, Roman Żelewski, 106. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Rembowski, Aleksander. 1893. Monarchizm elekcyjny i konfederacye w dawnej Polsce. Warszawa: Biblioteka Warszawska.
Rembowski, Aleksander. 2010. Konfederacja i rokosz. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
Shalanda, Aliaksei. 2012. “Grodno court of Grodno powiat VKL in the second half of 16th–17th centuries.Part II: The functioning of Grodno court in the First Interregnum in 1572–1576”. Haradzenski palimsest 2011. Asoba, hramadstva, dziarzhava. XV–XX stst, eds A. F. Smalenchuk, N. U. Slizh, 112–134. Minsk, Zmicier Kolas Publ. (In Belarusian)
Sliesoriūnas, Gintautas. 2002. “Sejmiki nowogródzkie w okresie bezkrólewia 1696/97 r. a nadanie językowi polskiemu statusu urzędowego w Wielkim Księstwie Litewskim”. Między Zachodem a Wschodem: studia z dziejów Rzeczypospolitej w epoce Nowożytnej, red. Jacek Staszewski, Krzysztof Mikulski, Jarosław Dumanowski, 209–214. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Starchenko, Natalia. 2009. “The Kaptur Court of the First Interregnum through the Prism of Complaints(1572–1574)”. Ukrains’kyi arkheohrafichnyi shchorichnyk 16/17: 265–283. (In Ukranian)
Starczenko, Natalia. 2010. “Czy naprawdę szlachta wołyńska potrzebowała naprawy sądownictwa? Z doświadczenia pierwszych bezkrólewi”. Praktyka życia publicznego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVI–XVIII wieku: materiały XVIII konferencji Komisji Lituanistycznej przy Komitecie Nauk Historycznych PAN w dniach 22–23 września 2009 roku, red. Urszula Augustyniak, Andrzej B. Zakrzewski, 119–131.Warszawa: Instytut Historii PAN.
Sterling, Kazimierz. 1916. “O sądach elekcyjnych i kapturowych w Polsce”. Gazeta Sądowa Warszawska 38: 419–420.
Umiastowski, Tomasz. 1782. Sądowy Process czyli sposób prawowania się w Trybunale i we wszystkich subseliiach W. [ielkiego] Księstwa Litew.[skiego]. Poprawiony i znacznie pomnożony przydatkiem supplementu, w którym się zawiera Zbiór Konst.[ytucji] Novellae Legis od początku Panowania Nayiaśn.[iejszego] Stanisława Augusta, do ostatn.[iego] Seymu 1780. Tudzież Series Marszałków W. [ielkich] Tr[y]b[una]łu Gł.[ównego] W. [ielkiego ] X. [ięstwa] L. [itewskiego] z wyrażeniem znacznieyszych niektórych przypadków do Trybunałów stosujących się. Grodno: Drukarnia Jego Królewskiej Mości.
Walewski, Antoni. 1874. “Przedmowa”. Dzieje bezkrólewia po skonie Jana III, t. 1, I–XXXV. Kraków: Akademia Umiejętności.
Wisner, Henryk. 1989. “Sejmiki litewskie w czasach Zygmunta III i Władysława IV. Konwokacja wileńska oraz sejmiki przedsejmowe i relacyjne”. Miscellanea Historica-Archivistica, t. 3: Edward Potkowski, 54. Warszawa; Łódź: DIG.
Wisner, Henryk. 2008. Rzeczpospolita Wazów, t. 3: Sławne Państwo Wielkie Księstwo Litewskie. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Wiśniewski, Krzysztof. 2015. Urząd marszałkowski koronny w bezkrólewiach XVII–XVIII wieku (1632– 1736). Warszawa: Arx Regia. Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego.
Wójcicki, Kazimierz W. red. 1846. Pamiętniki do panowania Zygmunta III, Władysława IV i Jana Kazimierza, t. 1. Warszawa: Orgelbrand S.
Zakrzewski, Andrzej B. 2000. Sejmiki Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI–XVIII w. Ustrój i funkcjonowanie: sejmik trocki. Warszawa: Liber.
Zakrzewski, Andrzej B. 2013. Wielkie Księstwo Litewskie (XVI–XVIII w.). Prawo-ustrój-społeczeństwo. Warszawa: Campidoglio.
Zawisza, Krzysztof. 1862. Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy, wojewody mińskiego (1666–1721), red. Julian Bartoszewicz, 51. Warszawa: Gazety Polskiej.
Загрузки
Опубликован
29.06.2020
Как цитировать
Канецкий, О. (2020). Каптуровые суды Великого княжества Литовского. Вестник Санкт-Петербургского университета. Право, 11(2), 508–528. https://doi.org/10.21638/spbu14.2020.216
Выпуск
Раздел
Исследования права с позиций социальных и гуманитарных (неюридических) наук
Лицензия
Статьи журнала «Вестник Санкт-Петербургского университета. Право» находятся в открытом доступе и распространяются в соответствии с условиями Лицензионного Договора с Санкт-Петербургским государственным университетом, который бесплатно предоставляет авторам неограниченное распространение и самостоятельное архивирование.
